Նահապետ Քուչակ

գործնական քերականություն

23.04.-27.04

1.Ըստ անհրաժեշտության լրացնել ձ, ծ կամ ց։
Արձակուրդ, ասացվածք, ընդարձակ, ատաղծագործ, գլուխկոնծի,
համարձակ, բարձ, բարձել, թխվածք, բարձր, խցկել, առանցք, դաղձ,
դարձ, կցկտուր, դեղձ, դեղձանիկ, հանդիպակաց, դերձակ, դերձան,
խուրց, ձվածեղ, հանդերձ, հինավուրց, լպրծուն, հարձակվել,
համբարձվել, Համբարձում, փայծաղ, որձ, վարձ, ուրց, փորձ, որձկալ,
օձ, օձիք։

2.Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ տողադարձման սխալ ձևը։
1. ան~համարձակորեն, անհա~մարձակորեն, անհամարձակ~որեն,
անհամար~ձակորեն
2. պը~տուտակահան, պտուտա~կահան, պտուտակա~հան, պտուտ~ակահան
3. հա~ցաթխման, հացաթըխ~ման, հացա~թխման, հացա~թըխման
4. ար~տասանական, արտասա~նական, արտա~սանական, արտասան~ական
5. ջը~րօգտագործում, ջրօգ~տագործում, ջրօգտագոր~ծում, ջրօգտագործ~ում
6. հաշ~վապահություն, հաշվապահ~ություն, հաշվա~պահություն,
հաշվապահու~թյուն
7. կա~մըրջասյուն, կամըր~ջասյուն, կամըրջա~սյուն, կամրջա~սյուն
8. էլեկտ~րաշարժիչ, էլեկտրա~շարժիչ, է~լեկտրաշարժիչ, էլեկտրաշարժ~իչ
9. եր~կարաճիտ, երկա~րաճիտ, երկարա~ճիտ, երկ~արաճիտ
10. ա~սեղնագործ, ասեղ~նագործ, ասեղն~ագործ, ասեղնա~գործ

3.Ըստ անհրաժեշտության լրացնել  բաց թողած տառերը (նաև կրկնակ)։
Քարի մշակման վարպետությունը միջնադարյան Հայաստանում առավել
հարուստ ձևով է արտահայտվել  խաչքարերի  արվեստում։ Պահպանելով կանոնի  վերածված կառուցվածքը՝ խաչքարերի հարդարանքի մեջ, տասնմեկերորդ դարից սկսած, գերիշխող են դառնում երկրաչափական-գծային ու բուսական բարձր հյուսվացքավոր զարդանախշերը։ Ընդ որում, բեկվող գիծը,  ստեղծելով երկրաչափական կոնկրետ պատկեր, չի ընդհատվում նույնիսկ այն դեպքում, երբ դադարում է ուղղաձիգ լինելուց և ներփակվում մի այլ երկրաչափական ձևի մեջ (շրջանակ, քառանկյունի)։ Դրանց օրինաչափ հաջորդականությունն ու շաղկապվածությունը, ստեղծելով որոշակի ռիթմ,
եզրագծում են խաչքարը։ Գծային հյուսվածքը թվում է անսկիզբ-անվերջ, իր շարժման ընթացքի մեջ փոխակերպվում մի ձևից մյուսը՝ չսահմանագծելով սկիզբն ու ավարտը։ Այս պարագայում զարդապատկերը իր անընդմեջ հյուսվածքի շնորհիվ դառնում է անսահմանության ու հավերժականության
գաղափարի արտահայտություն։

4.Ըստ անհրաժեշտության լրացնել դ, տ կամ թ։
Աղոտք, արդար, արդեն, արդյոք, արդյունք, թփուտ, արդուկ, բարդ,
բերդ, բուրթ, դադար, դրդել, երթիկ, երդում, զարդ, լաջվարդ, զվարթ,
լերդանալ, լյարդ, խնդիր, խորդուբորդ, թուղթ, կարդալ, կենդանի, հաղորդել, պադգարակ, մարդ, նյարդ, սթափվել, թատերական, Նվարթ,
որդ (ճիճու), որթ (խաղողի վազ), որդի, վարդ, Վարդան, վարդապետ,
շքերթ, Վարդգես, վրթովել, օդ, օրիորդ, գնորդ, ժողովուրդ խրթվիլակ,
ընդամենը, ընդհակառակը, փարթամ, ընդհանուր, ընդունակ, ընդունել, ընդարմանալ։

5.Տրված բառերից առանձնացնե՛լ հականշային 10 զույգ։
Փութաջան- ծույլ

Ամպոտ- ջինջ

Խորդուբորդ-ողորկ

Օրինական-ապօրինի

Դալար-անջրդի

Ուսյալ-տգետ

Երկչոտ-համարձակ

Գագաթ-ստորոտ

նոսր-թանձր
անբասիր — արատավոր

հեռավոր, ինքնահավան ջրարբի, հմուտ,
հինավուրց

3.Ըստ անհրաժեշտության լրացնել  բաց թողած տառերը (նաև կրկնակ)։
Քարի մշակման վարպետությունը միջնադարյան Հայաստանում առավել
հարուստ ձևով է արտահայտվել  խաչքարերի  արվեստում։ Պահպանելով կանոնի  վերածված կառուցվածքը՝ խաչքարերի հարդարանքի մեջ, տասնմեկերորդ դարից սկսած, գերիշխող են դառնում երկրաչափական-գծային ու բուսական բարձր հյուսվացքավոր զարդանախշերը։ Ընդ որում, բեկվող գիծը,  ստեղծելով երկրաչափական կոնկրետ պատկեր, չի ընդհատվում նույնիսկ այն դեպքում, երբ դադարում է ուղղաձիգ լինելուց և ներփակվում մի այլ երկրաչափական ձևի մեջ (շրջանակ, քառանկյունի)։ Դրանց օրինաչափ հաջորդականությունն ու շաղկապվածությունը, ստեղծելով որոշակի ռիթմ,
եզրագծում են խաչքարը։ Գծային հյուսվածքը թվում է անսկիզբ-անվերջ, իր շարժման ընթացքի մեջ փոխակերպվում մի ձևից մյուսը՝ չսահմանագծելով սկիզբն ու ավարտը։ Այս պարագայում զարդապատկերը իր անընդմեջ հյուսվածքի շնորհիվ դառնում է անսահմանության ու հավերժականության
գաղափարի արտահայտություն։

4.Ըստ անհրաժեշտության լրացնել դ, տ կամ թ։
Աղոտք, արդար, արդեն, արդյոք, արդյունք, թփուտ, արդուկ, բարդ,
բերդ, բուրթ, դադար, դրդել, երթիկ, երդում, զարդ, լաջվարդ, զվարթ,
լերդանալ, լյարդ, խնդիր, խորդուբորդ, թուղթ, կարդալ, կենդանի, հաղորդել, պադգարակ, մարդ, նյարդ, սթափվել, թատերական, Նվարթ,
որդ (ճիճու), որթ (խաղողի վազ), որդի, վարդ, Վարդան, վարդապետ,
շքերթ, Վարդգես, վրթովել, օդ, օրիորդ, գնորդ, ժողովուրդ խրթվիլակ,
ընդամենը, ընդհակառակը, փարթամ, ընդհանուր, ընդունակ, ընդունել, ընդարմանալ։

5.Տրված բառերից առանձնացնե՛լ հականշային 10 զույգ։
Փութաջան- ծույլ

Ամպոտ- ջինջ

Խորդուբորդ-ողորկ

Օրինական-ապօրինի

Դալար-անջրդի

Ուսյալ-տգետ

Երկչոտ-համարձակ

Գագաթ-ստորոտ

նոսր-թանձր
անբասիր — արատավոր

հեռավոր, ինքնահավան ջրարբի, հմուտ,
հինավուրց

 

Եղիշե Չարենց

մայրենի

13  Մարտի 2018 թ.

Վարժություն 2։ Գտնե՛լ  այն  ածականները,  որոնց  գերադրական աստիճանը  –գույն  մասնիկով  չի  կազմվում։
Բարձր, մեծ, տաք, նվազ, թանկ, լավ, ուժեղ, ազնիվ, զվարթ, խոշոր, հին, բարակ, կոշտ, ուրախ, նոր, քաղցր։

Տաք, թանկ, ուժեղ, զվարթ, բարակ, կոշտ, ուրախ, քաղցր

 

Վարժություն 3։ Գրե՛լ  տրված  գոյականներից  յուրաքանչյուրին բնորոշող  երեք  ածական։

Նկար— գունավոր, հեղինակային,  պատմական

Այգի— ծաղկած, կանաչապատ, մշակված

Ծաղիկ— ծաղկած, կապույտ, գեղեցիկ

Գիրք— հաստափոր, նկարազարդ, պատռված

 Գորգ- նախշազարդ, մաշված, ծակված

 

Վարժություն 4։ Գտնե՛լ  որակական  ածականները.  կազմե՛լ  նախադասություններ՝  գործածելով  դրանք:
Բարձր, մարմնագույն, աշակերտական, ամուրի, թունդ, լեռնային, բրդյա,
պղտոր, տխուր, վճարովի, ցածր, դեղին, ժլատ, նարնջագույն,  պատանեկան, ջրալի, դաշտային, թավշյա,  ուրախ, քաղցր, անվճար։

Վարժություն 5։ Գտնե՛լ  ածականները  և  դրանցով  կազմել բառակապակցություններ:
Աղոտ,դերձակ, դժվարին, հոգատար, մանրահատակ, կավ, հաճարենի, հյուսնություն, լսարան, հանգամանորեն, երկաթ, պողպատե, սնահավատ, դետալ, գործունյա, բարեգութ, դաժան, ատլաս, չիթ, փայտե, կաղապար, շրջանակ, թղթե:

 Աղոտ  հիշողութուն

Դժվարին  ճանապարհ

Հոգատար  աշակերտ

Գործունյա  ուսուցիչ

Բարեգութ  վարչապետ

Դաժան  հանցագործ

Փայտե  սեղան

Թղթե  նավակ

4Փետրվարի 05-09

1.Հ․ Թումանյանի ինքնակենսագրությունը։

Հովհաննես Թումանյանը ծնվել է Լոռվա Դսեղ գյուղում:

Ծնվել է 1869 թվի փետրվարի 7-ին: Նրա հայրը՝ Տեր Թադեոսը, գյուղի քահանան էր: Քահանա  լինելուց բացի հրացանաձիգ էր և ձի նստող:Թումանյանը սովորում էր

գյուղում, տասը տարեկանում հեռացել է գյուղից, գնայել է Ջալալօղլի, հետո գնաց Թիֆլիս՝

Ներսիսյան դպրոց: Փոքր  ժամանակ գրել է ոտանավորներ: Ամենահայտնին <<Շունն  ու կատուն>> գործն է:

2Թումանյանի մեծ վիշտը։

3.Թումանյանի և իշխանուհի Մարիամի սիրո պատմությունը։

4. Հ․ Թումանյանի քառյակները։

Վարժություն 1։ Արտագրե՛լ՝ մեծատառերը թողնելով ըստ անհրաժեշտու-
թյան։
1. Փոքր ծառ է սովորական Նշենին. հազիվ հասնում է 4-8 մ
բարճրության, 10-40 սմ բնի տրամագծով։ Արժեքավոր պտղատու բույս
լինելու հետ նշենին նաև բարձր դեկորատիվ ծառատեսակ է։ Հատկապես

գեղեծիկ է վաղ գարնանը, երբ ծառը ամբողջովին ծածկվում է
ձյունասպիտակ բուրումնավետ ծաղիկներով։ Տարածված է
Կովկասում, Միջին Ասիայում, Իրանում, Աֆղանատանում, Փոքր

Ասիայում։

Լևոն Հարությունյանի «Քո շրջապատի ծառերը» գրքից

2. Սովորական որորը տարածված է Եվրոպայում, Ասիայում,
Կամչատկայում՝ մինչեվ Սառուցյալ օվկիանոս, Սեվ ծովի ափերին,
Անդրկովկասում, Միջին Ասիայում, Անդրբայկալում և Օխոտյան
Ծովում։Միջին մեծության որոր է, թեվերը մոխրագույն՝ սեվ
ծայրերով. մնացած փետրավորումը սպիտակ է, կտուցը եվ ոտքերը
մուգ կարմիր են:  Ամռանը գլուխը սեվ է, ձմռանը՝ սպիտակ, աչքի մոտ ունի գորշ կետ։

Վարժություն 2։ Առանձին սյունակներով դո՛ւրս գրել եզակի և հոգնակի
գոյականները։ Երեք եզակի և երեք հոգնակի գոյականներով կազմել նախա-
դասություններ։

Ես նայում եմ սեգ Արագած սարին,
Դարերի ձյուն կա նրա կատարին,
Ժայռեր կան այնտեղ շանթերից կիսված,
Հողմերից ծեծված, արևից կիզված,
Եվ անդունդներ կան գագաթներն ի վար
Վշտի պես խորունկ, ցավի պես խավար…
Սակայն լանջերին արև՜ է, գարո՜ւն,
Աղբյուրն է խոսում, խայտում է առուն,
Բուրմունքը թևին՝ զեփյուռն է խաղում,
Բոսոր կակաչն է հովից ծիծաղում,
Ծաղիկն է բուսնում ժայռին ու քարին,
Թեկուզ դարերի ձյուն կա կատարին,
Թեկուզ հողմածեծ գագաթներն ի վար
Անդունդներ կան մութ, վշտի պես խավար։ Վահագն Դավթյան

Եզակի

Թիվ             հոգնագի  թիվ

 

Ես                        ժայռեր

Ձյուն                   շանթեր

Արև                     հողմդ

Վիշտ                  գագաթներ

Արև                     անդունդեր

Գարուն              լանջեր

Աղբյուր              դանջեր

Առու                   գագաթներ

Բուրմունք         անդունդներ

Զեփյուռ

Կակաչ

Ծաղիկ

Ժայռ

Քար

Ձյուն

կատար

Վարժություն 3։ Գտնե՛լ, թե որ շարքերի բոլոր բառերի հոգնակին է կազմ-
վում –եր վերջավորությամբ։
1. բեռնարկղ, բառատետր, բնագիր, պատմագիր
2. գլխաշոր, դեղատոմս, ձկնորսանավ, ամսագիր
3. ածխակույտ, ակնաբիբ, բաժնետեր, դասաժամ
4. եզրաշերտ, թաղամաս, լաստանավ, զարդասյուն
5. մեղրամոմ, յուղաբիծ, նավթահոր, շնագայլ
6. ջրաբույս, սառցադաշտ, որմնանկար, վարելահող
7. անվաճաղ, արքայատոհմ, բնակվարձ, գետաձի
8. գիտափորձ, զոդաձող, երկաթալար, էլեկտրասարք
9. թոնրատուն, ճամփեզր, մատենացանկ, թիթեղագործ
10. մեկնակետ, մարզաձև, ջրաշիթ, ուրվագիծ

Վարժություն 4։ Գտնե՛լ, թե որ շարքերի բոլոր բառերի հոգնակին է
կազմվում –ներ վերջավորությամբ։
1. գորգագործ, որմնադիր, մեղվաբույծ, էքսկավատորավար
2. ածխահատ, գյուղատնտես, այգեգործ, երգիծաբան
3. հանդիսատես, հատապտուղ, էլեկտրամուրճ, հեքիաթագիրռ
4. հրուշակագործ, ձիթաբլիթ, հերթապահ, մանկաբույժ
5. պատգամ, պատճեն, ջրատար, սննդամթերք
6. տիեզերագնաց, ուղղաթիռ, փականագործ, քարայր
7. քարհատ, առակագիր, ատամնաբույժ, արգելացանց
8. բնանկար, գաջագործ, դեղասրվակ, խճանկար
9. ծաղկաբույծ, համազգեստ, հատապտուղ, մեդալակիր
10. նորաբնակ, շերամապահ, սերնդակից, վաճառատեղ

Մայրենի

1.Լրացրո՛ւ:

Շունը  հաչում է: /ի՞նչ է անում/:

Կատուն մլավում է:/ի՞նչ է անում/:

Թռչունը  ծլվլում է:/ի՞նչ է անում/:

 

2. Տրված տառերից յուրաքանչյուրով մեկ բառ գրի՛ր:

Ա-  աշուն

Բ- բադ

Մ-մատիտ

Կ-կաթ

 

3.Կարդա՛ բառը և յուրաքանչյուր տառով նոր բառ գրի՛ր:

Հ-հավ

Ա-արծիվ

Յ-յասաման

 

4.Տառերը միացրու իրար, ստացիր բառ և կարդա։

Ա. մ, ու, կ- մուկ

Բ. լ, ու, ռ-լուռ

Գ. ձ, ու, կ,-ձուկ

5.Կազմի՛ր տրված բառերի հոգնակի թիվը: Բոլոր բառերի դիմաց  ավելացրո՛ւ –ներ մասնիկը:

Գնդակ-ներ

Աթոռ-ներ

Պայուսակ-ներ

Հարևան-ներ

Գլխարկ-ներ

6. Պտուղը տրված է, գրի՛ր ծառը:

Բալ-բալենի

ծիրան- ծիրանենի

սալոր-սալորենի

դեղձ-դեղձենի

ուռի-ուռենի

 

7.Տրված բառերին ավելացրու ան- նախածանցը և ստացիր ածանցավոր բառեր:

մահ- անմահ

գլուխ-անգլուխ

տեր-անտեր

տուն-անտուն

ջուր-անջուր

վախ-անվախ

8.Ո՞ր կենդանուն կարող ենք հանդիպել և՛ կենդանաբանական այգում, և՛ շախմատի

տախտակին:

Ա. դելֆին

Բ. արջ

Գ. փիղ

Դ. գայլ

Ե. աղվես

 

9.Շարունակի՛ր նախադասությունները։

Ես  սիրում  եմ  պարել,  որովհետև շարժվում եմ:

Ես սիրում եմ պարել, բայց վախենում եմ ընկնել:

10.Մի քանի նախադասությամբ պատմի՛ր քո մասին

Ես Լյութվիգն  եմ: Ես տասներկու  տարեկան եմ:Սովորում  եմ  8.2  դասարանում: Ապրում  եմ  ծնողներիս   և  եղբորս  հետ:  Ես սիրում եմ նկարել և հետաքրքիր հաղորդումներ նայել: Չեմ սիրում բարձր  ձայներ:Դասերից սիրում եմ մաթեմատիկան:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Մայրենի

1.Լրացրո՛ւ:

Շունը  հաչում է: /ի՞նչ է անում/:

Կատուն մլավում է:/ի՞նչ է անում/:

Թռչունը  ծլվլում է:/ի՞նչ է անում/:

2. Տրված տառերից  յուրաքանչյուրով մեկ բառ գրի՛ր:

Ա—  աշուն

Բ— բադ

Մ—մատիտ

Կ—կաթ

 

3.Կարդա՛ բառը և յուրաքանչյուր տառով նոր բառ գրի՛ր:

Հ-հավ

Ա-արծիվ

Յ-յասաման

 

4.Տառերը միացրու իրար, ստացիր բառ և կարդա։

Ա. մ, ու, կ- մուկ

Բ. լ, ու, ռ-լուռ

Գ. ձ, ու, կ,-ձուկ

5.Կազմի՛ր տրված բառերի հոգնակի թիվը: Բոլոր բառերի դիմաց  ավելացրո՛ւ –ներ մասնիկը:

Գնդակ—ներ

Աթոռ—ներ

Պայուսակ—ներ

Հարևան—ներ

Գլխարկ—ներ

6. Պտուղը տրված է,  գրի՛ր ծառը:

Բալ—բալենի

ծիրան— ծիրանենի

սալոր—սալորենի

դեղձ—դեղձենի

ուռի—ուռենի

7.Տրված բառերին ավելացրու ան— նախածանցը և ստացիր ածանցավոր բառեր:

մահ— անմահ

գլուխ—անգլուխ

տեր—անտեր

տուն—անտուն

ջուր—անջուր

վախ—անվախ

8.Ո՞ր կենդանուն կարող ենք հանդիպել և՛ կենդանաբանական այգում, և՛ շախմատի

տախտակին:

Ա. դելֆին

Բ. արջ

Գ. փիղ

Դ. գայլ

Ե. աղվես

9.Շարունակի՛ր նախադասությունները։

Ես  սիրում  եմ  պարել,  որովհետև շարժվում եմ:

Ես սիրում եմ պարել, բայց վախենում եմ ընկնել:

10.Մի քանի նախադասությամբ պատմի՛ր քո մասին

Ես Լյութվիգն  եմ: Ես տասներկու  տարեկան եմ:Սովորում  եմ  8.2  դասարանում: Ապրում  եմ  ծնողներիս   և  եղբորս  հետ:  Ես սիրում եմ նկարել և հետաքրքիր հաղորդումներ նայել: Չեմ սիրում բարձր  ձայներ:Դասերից սիրում եմ մաթեմատիկան: